پایان نامه سیر تحول اصل احتیاط نزد فقهای مذاهب و بررسی موارد فقهی آن
فرمت فایل دانلودی: .docxفرمت فایل اصلی: doc
تعداد صفحات: 147
پایان نامه سیر تحول اصل احتیاط نزد فقهای مذاهب و بررسی موارد فقهی آن
نوع فایل: Word و قابل ویرایش
تعداد صفحات : 147 صفحه
چکیده
مسأله احتیاط یکی از اصولی است که فقهای مذاهب دوجا از آن استفاده می‌کنند، نخست در جایی که نصی وجود ندارد، و دوّم جایی که نصّ وجود دارد و آن هم به خاطر تعارض یا اجمال نص می‌باشد، و از آن جایی که اصل احتیاط و قلمرو آن در طول تاریخ بین علما فراز و نشیب داشته است، از این رو، برخی آن را بر اصول دیگر (برائت و استصحاب) ترجیح داده و برخی آن را مرجوح دانسته‌اند و قلمرو و سیر تاریخی آن بین مذاهب متفاوت است؛ در این رساله تلاش می‌شود که ابعاد مختلف اصل احتیاط به ویژه سیر تحوّل و موارد آن در فقه، با استفاده از متون اصولی و فقهی مورد بررسی قرار گیرد.
امّا شکل خاص کنونی اصل احتیاط از زمان شیخ انصاری (رحمة الله) پدید آمد و وارد اصول علمیّه فقه شیعه گردید؛ لکن کاربرد این اصل نزد علمای اخباری بسیار گسترده‌تر از علمای اصولی می‌باشد.
علمای اهل سنّت احتیاط را به عنوان اصلی عملی در کتاب‌های خویش با عنوان اصل احتیاط ندارند؛ ولی در برخی از مسائل فتوا به احتیاط داده‌اند. بنابر این؛ کاربرد این اصل میان فقهای اهل سنّت بسیار کمتر از علمای امامیه است.
واژگان کلیدی: سیرتحوّل، اصول عملیّه، اشتغال و احتیاط.
فهرست مطالب
فصل اول:کلیات
مقدّمه 2
طرح تحقیق 2
سئوال اصلی: 3
سئوال‌های فرعی: 3
فرضیه اصلی 3
پیشینه تحقیق 3
اهداف تحقیق 4
اهمّیت تحقیق 4
فایده تحقیق 4
نوع ، روش و روش گردآوری داده و ابزارهای تحقیق 5
گفتار اول: مفهوم شناسی 5
اصل 5
مکلَّف و تکلیف 6
احتیاط در لغت و اصطلاح 6
احتیاط در فقه و اُصول 6
سیر تحوّل و اصول عملیّه 7
گفتار دوم: واضع علم اصول و اصل احتیاط 8
جایگاه اصل احتیاط 11
حجیّت انواع احتیاط 14
دیدگاه اخباریان و اصولیان در اصل احتیاط 16
۱) نظریه اخباریان 16
۲) نظریه اصولیان 16
شرایط احتیاط 17
۱) مشهور اصولیان 18
۲) دیدگاه آخوند خراسانی 18
ملاک بازشناسی احتیاط مطلوب از نامطلوب 19
عوامل گسترش احتیاط‌های ناروا 21
۱) دریافت نادرست از آموزه‌های دین 21
۲) استصلاح و احتیاط 23
۳) وسواس علمی 25
۴) بی‌توجّهی به مقاصد و روح شریعت 26
فصل دوم: اصل احتیاط در دوره تشریع (زمان حضرت رسول اکرم)
دلایل سهولت شریعت 27
گفتار اوّل: اصل احتیاط در قرآن 30
زمینه‌هاى احتیاط 30
اُمور حقوقى 31
اخبار و گزارش‌ها 32
روابط اجتماعی 34
دوراندیشی قرآن 37
قاعده دفع ضرر احتمالی 38
احتیاط به معنای خاص 39
الف) آیات نهی از سخن بدون علم. 39
ب) اشارات آیات به تقوا و حقّ تقوا 45
ج) آیات منع هلاکت نفس خویش 48
د) آیات و رویارویی با شبهه 49
گفتار دوّم: اصل احتیاط در سنّت نبوی 50
اصل اوّل عصمت 50
اصل دوّم 51
اصل سوّم 52
اصل چهارم 53
اصل پنجم 53
اصل ششم 54
فصل سوم: اصل احتیاط در عصر صحابه و اهل بیت
گفتار اوّل: اصل احتیاط و صحابه 57
گفتار دوّم: اصل احتیاط و اهل بیت 62
الف ) روایاتی که نهی از سخن بدون علم می کند 62
ب) روایات دوری از شبهات 63
ج) روایات ترغیب و دعوت به احتیاط 66
صفات زاهد 66
سفارش به احتیاط در حقوق 69
شکار دسته جمعى، سفره همگانى 69
خریدو فروش 71
احتیاط در امر دین 72
فصل چهارم: اصل احتیاط نزد فقهای شیعه و اهل سنت
گفتار اوّل: بررسی اصل احتیاط از عصرغیبت کبری تا عصر علامه حلّی 75
گفتار دوّم: بررسی اصل احتیاط از عصر علامه حلّی تا آخوند خراسانی 78
گفتار سوّم: بررسی اصل احتیاط نزد اخباریان 86
گفتار چهارم: سیر تحوّل اصل احتیاط نزد فقهاء اهل سنّت 90
مذهب حنفی 90
مذهب مالکی 95
مذهب حنبلی 96
مذهب شافعی 99
فصل پنجم: بررسی احتیاط های موجود در فقه
توجیه احتیاط¬های ناپسند 110
درنگی در شرایط احتیاط 118
اقسام شرایط احتیاط 119
بازتاب شرایط مختلف در نوع استنباط 121
اجتهاد نارسا، احتیاط ناروا 123
حقیقت اجتهاد 124
نتیجه گیری 126
پی نوشت‌ها 127
کتابنامه 132
پرداخت با کلیه کارتهای عضو شتاب امکان پذیر است.
