
پایان نامه آداب و رسوم مردم ایرانشهر
فرمت فایل دانلودی: .docxفرمت فایل اصلی: docx
تعداد صفحات: 159
پایان نامه آداب و رسوم مردم ایرانشهر
نوع فایل: world و قابل ویرایش
تعداد صفحات : 159 صفحه
چکیده
طبیعی است که هر قومی که زبان خاص خود را دارد، ادبیات خاصی هم برای زبان خود دارد. مطالب گردآوری شده در این پایان نامه در برگیرنده ی زبان، آداب و رسوم و عقاید مذهبی، باورهای جمعی ، جشن ها و اعیاد، مراسم ازدواج، سوگواری ها ، اعتقادات، ضرب المثل ها، چیستان ها، بازی های محلی، هنر و صنایع دستی و طب سنتی و ادبیات عامه مردم ایرانشهر است که جزئی از فرهنگ کلی مردم بلوچستان می باشد. از آنجا که این آثار مکتوب نشده اند و گرد تاریخ بر آنها نشسته، حجم وسیعی از آنها از دیده ها پنهان مانده اند که شاید با همت پژوهندگان قابل دریافت باشند، تغییرات و تحولات عمده ی صنعتی و فرهنگی که در کلیه سطوح زندگی انسان ها پدید آمده، موج آن به بلوچستان هم رسیده و بسیاری از جنبه های فرهنگ عامه ی مردم را تحت تأثیر قرار داده است. اما هنوز بسیاری از جوانب زندگی با معیارهای فرهنگ عامیانه در این منطقه پایدار است که ارزش تحقیق و تفحص دارد.
فرهنگ عامه از روزگاران قدیم تا به امروز از نسلی به نسل دیگر انتقال یافته ولی گویا شرایط اوضاع و احوال اجتماعی جهان و تمدن جدید به دنبال آن است که یکسره آنچه را مربوط به گذشته و فرهنگ عامه است، به دست فراموشی سپارد. به همین جهت باید تا حد توان در ضبط و نگهداری آنها به ویژه سنن و آداب و رسوم انسانی و عالیه ای که شیرازه ی هر ملتی است، تلاش کرد. ادبیات عامیانه این سرزمین که سینه به سینه از گذشتگان، به ما رسیده و مسلماً به آیندگان هم خواهد رسید، تاریخ غیر مکتوبی است که شادی ها و غم ها و آرزوهای نیاکان ما را در این خطه از میهن عزیزمان بازگو می کند.
هدف از تدوین و جمع آوری این پایان نامه آن است که علاقه مندان به آداب و رسوم مناطق مختلف کشور به ویژه نسل جوان با جنبه هایی از فرهنگ کشورمان آشنا شده و با مطالعه ی آن به نکات مثبت و ارزشمند این خطه آگاهی پیدا کنند. باشد که همانند چراغی روشن راهنمای نسل آتی شود.
واژگان کلیدی: فرهنگ، آداب و رسوم، ازدواج، بلوچ، بازی، عزاداری، لالایی، افسانه، واژگان محلی، ایرانشهر، چیستان، ادبیات عامه
فهرست مطالب
راهنمای تلفظ (آوانگاری) ع
چکیده 1
فصل اول : کلیات 2
۱-۱- بیان مسأله 3
۱-۲- موقعیت جغرافیایی ایرانشهر: 5
۱-۳- پوشش گیاهی ایرانشهر: 7
۱-۴- تاریخ قوم بلوچ: 7
۱-۵- مذهب مردم بلوچ: 8
۱-۶- آب و هوای ایرانشهر : 8
۱-۷- کارخانجات مهم ایرانشهر: 8
۱-۸- طوایف ساکن ایرانشهر: 8
۱-۹- طبقات اجتماعی در ایرانشهر: 9
فصل دوم : پیشینه تحقیق 11
فصل سوم : روش تحقیق 13
فصل چهارم : یافته های تحقیق 17
۴-۱- بخش اول – آداب و رسوم مردم ایرانشهر: 18
۴-۱-۱- هالو: 18
۴-۱-۲- زهیروک: 19
۴-۱-۳- لیکو: 19
۴-۱-۴- مودگ (مویه و زاری): 20
۴-۱-۵- شعر: 20
۴-۱-۶- بجّار: 21
۴-۱-۷- بیر (انتقام): 21
۴-۱-۸- کارچ و کپن (کارد و کفن): 22
۴-۱-۹- نازنیک: 23
۴-۱-۱۰- کردی: 23
۴-۱-۱۱- اَمبا: 23
۴-۱-۱۲- گوات (باد): 23
۴-۲- بخش دوم- عزاداری: 25
۴-۲-۱- مراسم ماه محرم : 25
۴-۲-۲- آیین مرگ و عزاداری: 26
۴-۲-۲-۱- عزاداری عمومی: 26
۴-۲-۲-۲- مراسم غسل میّت: 27
۴-۲-۲-۳- طریقه کفن کردن میت: 28
۴-۲-۲-۴- حمل و دفن جنازه: 29
۴-۲-۲-۵- مراسم پرسه (پرسان) PORSÂN : 30
۴-۳- بخش سوم – جشن ها و مراسم 31
۴-۳-۱- ازدواج: 31
۴-۳-۱-۱- معیارهای انتخاب دختر: 31
۴-۳-۱-۲- ازدواج فامیلی: 31
۴-۳-۱-۳- معیارهای انتخاب داماد: 32
۴-۳-۱-۴- خواستگاری: 32
۴-۳-۱-۵- سانگ SÂNG (بله برون): 32
۴-۳-۱-۶- مخفی ماندن عروس از داماد: 33
۴-۳-۱-۷- حنابندان: 33
۴-۳-۱-۸- کِلّـِه (حجله) : 33
۴-۳-۱-۹- جشن عروسی: 34
۴-۳-۱-۱۰- بردن داماد به خانه عروس: 34
۴-۳-۱-۱۱- آرایش عروس: 35
۴-۳-۱-۱۲- جهیزیه عروس: 35
۴-۳-۲- جشن ها و اعیاد: 35
۴-۳-۲-۱- جشن سور / سوران/ (ختنه): 36
۴-۳-۲-۲- عید سعید فطر: 36
۴-۳-۲-۳- عید قربان: 37
۴-۳-۳- مراسم 37
۴-۳-۳-۱- طلب باران: 37
۴-۳-۳-۲- عقیقه: 38
۴-۴- بخش چهارم – غذاها: 39
۴-۴-۱- تباهِگ (TABÂHEG): 39
۴-۴-۲- تنورچه(TANURČEH) : 40
۴-۴-۳- هَتوک (HATUK) آبگوشت: 40
۴-۴-۴- دَلَگ (DALAG) آش: 40
۴-۴-۵- پختن سبزیجات خودرو: 41
۴-۴-۶- خرما کنجت (کله هرما): 42
۴-۴-۷- چنگال: 42
۴-۴-۸- حلوا : 43
۴-۴-۹- انواع نان: 43
۴-۴-۹-۱- تیموش (TIMUŠ): 44
۴-۴-۹-۲- سیسرک (SISĒRK): 44
۴-۴-۹-۳- لواش: 44
۴-۴-۹-۴- کماچ: 44
۴-۴-۹-۵- نان گرده (GERDA) تافتون: 45
۴-۴-۹-۶- تِجگی (TEJGI) سمنو: 45
۴-۴-۹-۷- نان روغنی: 45
۴-۵- بخش پنجم – بازی ها: 46
۴-۵-۱- کپّگ (KAPPAG) : 47
۴-۵-۲- کاتِلی / اِشکاتِلی (KÂTELI / EŠKÂTELI) : 47
۴-۵-۳- پُشت مه پشت (POŠT MA POŠT) : 48
۴-۵-۴- چَل (ČALL) : 48
۴-۵-۵- توتو (TUTU) : 48
۴-۵-۶- چَوک (ČAWK) : 49
۴-۵-۷- بُوتَک (BŌTAK) : 50
۴-۵-۸- لگوش (LAGOŠ) : 50
۴-۵-۹- ساچی (SÂČI) : 51
۴-۵-۱۰- گول (GUL) : 51
۴-۵-۱۱- کلاه پرینتکا (KOLÂH PERIENTAKÂ) : 51
۴-۵-۱۲- لَپّر (LAPPAR) : 52
۴-۵-۱۳- هَدَک رو (HADAKRŌU) : 52
۴-۵-۱۴- بازی چوب در هوا: 53
۴-۶- بخش ششم 54
۴-۶-۱- جنگ و مبارزه: 54
۴-۶-۲- مال جنگی / چپو (MÂL JANGI / ČAPAW) چپاولگری: 56
۴-۶-۳- بید گیری (BĒD, GIRI) انتقام گیری: 57
۴-۶-۴- پَهِلّی PAHELLI : عفو، بخشش 60
۴-۶-۵- مَیار و مَیار جلّی MAYÂR OMAYÂR JALLI : پناهندگی و پناهنده پذیری: 61
۴-۶-۶- پتّر (PATTAR) : 63
۴-۶-۷- دیوان: 64
۴-۷- بخش هفتم – هنجارهای اجتماعی: 65
۴-۷-۱- هنجارهای مثبت: 65
۴-۷-۱-۱- مَزَن و مستری (MAZAN O MASTERI) احترام بزرگان: 65
۴-۷-۱-۲- شور و مشورت ŠAWR : 66
۴-۷-۱-۳- هَیا HAYÂ : حیا، پاکدامنی: 66
۴-۷-۱-۴- ذُواهیر DOWÂHAYR : دعای خیر 66
۴-۷-۱-۵- مَ ڈ ا MAD, : مرام 67
۴-۷-۱-۶- یکّویی / یکّی YAKKUWI / YAKKI اتحاد: 68
۴-۷-۱-۷- هَشَر HAŠAR : کار دسته جمعی: 69
۴-۷-۱-۸- بِجّار BEJJÂR : همیاری: 69
۴-۷-۱-۹- باجی BÂJI : 70
۴-۷-۱-۱۰- وَپک WAPK : وقف 70
۴-۷-۱-۱۱- رَهم RAHM : ترحّم 70
۴-۷-۱-۱۲- تَوکَل TAWKAL : توکّل 71
۴-۷-۱-۱۳- امانتداری AMÂNATDÂRI : 71
۴-۷-۱-۱۴- راستی RÂSTI : راستگویی 71
۴-۷-۱-۱۵- وَپا دای WAPÂDÂRI : وفای به عهد 72
۴-۷-۱-۱۶- گریبی GARIBI : ساده زیستی 73
۴-۷-۱-۱۷- سُهل سِندی SOHLSENDI : صلح جویی 73
۴-۷-۱-۱۸- مَزَن دِلی MAZANDELI : شجاعت 73
۴-۷-۱-۱۹- گَیرَت GAYRAT : غیرت 74
۴-۷-۲- هنجارهای منفی 74
۴-۷-۲-۱- شِگان ŠEGÂN : طعنه 74
۴-۷-۲-۲- مَگر و پریب MAGROPRĒB : مکر و فریب 75
۴-۷-۲-۳- بَد دُوایی BAD DWÂYI : نفرین 75
۴-۷-۲-۴- اِیر جَنَگ (ĒRJANAG) تحقیر : 77
۴-۷-۲-۵- کِینَگ و پدنَه (KĒNAG O PEDNA) = حسادت و توطئه : 78
۴-۸- بخش هشتم – دسته بندی تابوهای بلوچی : 80
۴-۸-۱- خانوادگی: 80
۴-۸-۲- اعضای بدن 81
۴-۸-۳- خوراک: 81
۴-۸-۴- اجتماع: 82
۴-۸-۵- آرزوها: 83
۴-۹- بخش نهم – آیین ها: 86
۴-۹-۱- آیین های دینی: 86
۴-۹-۲- آیین های قومی و منطقه ای : 89
۴-۹-۳- آیین های تولد تا رشد و بزرگسالی: 91
۴-۱۰- بخش دهم – باورها و اعتقادات : 94
۴-۱۰-۱- اعتقاد به دعا و تعویذ: 94
۴-۱۰-۲- اعتقاد به طبیبان محلی برای درمان بیماری ها: 95
۴-۱۰-۳- اعتقاد مردم به جنّ: 95
۴-۱۰-۴- اعتقاد به نظر (چشم زخم): 96
۴-۱۰-۵- اعتقاد به خرافات در بین مردم: 96
۴-۱۰-۵-۱- انواع خرافات: 97
۴-۱۰-۵-۲- علت خرافات: 97
۴-۱۰-۵-۳- راه های مبارزه با خرافات: 98
۴-۱۰-۵-۴- باورها و اعتقادات 98
۴-۱۰-۶- خودداری زن حامله از دیدن مُرده و مراسم تشییع جنازه: 103
۴-۱۰-۷- اعتقاد به روز های زوج: 103
۴-۱۰-۸- اعتقاد مردم به از بین بردن تب های شدید: 104
۴-۱۰-۹- تاس گردان: TÂSGARDÂN 104
۴-۱۰-۱۰- نال : NÂG 104
۴-۱۱- بخش یازدهم – آداب سوگند خوردن : 106
۴-۱۱-۱- قسم به قرآن و مقدسات و زیارتگاه ها: 106
۴-۱۱-۲- قسم زن طلاق: 107
۴-۱۱-۳- قسم به عزیزان و بستگان درجه یک: 107
۴-۱۱-۴- قسم به چادر زن / مادر: 107
۴-۱۱-۵- قسم به روزی: 108
۴-۱۱-۶- قسم به غیرت بلوچی و اخلاق: 108
۴-۱۲- بخش دوازدهم – خانواده و خویشاوندی: 109
۴-۱۳- بخش سیزدهم – طب سنتی منطقه: 114
۴-۱۳-۱- درمان بیمار با داغ کردن: 114
۴-۱۳-۲- درمان مارگزیدگی با فلفل سیاه: 115
۴-۱۳-۳- درمان یرقان (زردی): 115
۴-۱۳-۴- درمان اسهال کودکان: 115
۴-۱۳-۵- درمان شکم درد نوزاد: 116
۴-۱۳-۶- درمان مسمویت حاملگی: 116
۴-۱۳-۷- درمان به وسیله چُلّ: 116
۴-۱۳-۸- پاسبانی PÂSBÂNI: 117
۴-۱۳-۹- دود درمانی : 117
۴-۱۳-۱۰- بادکش (گُلَت GOLAT ) : 117
۴-۱۳-۱۱- سرب ریختن: 117
۴-۱۳-۱۲- پَهریز PAHREZ : پرهیز: 118
۴-۱۳-۱۳- کلوخ درمانی: 118
۴-۱۳-۱۴- جا انداختن لگن خاصره: 118
۴-۱۳-۱۵- ریگ درمانی: 118
۴-۱۳-۱۶- حجامت: 119
۴-۱۳-۱۷- باد زدگی (گواتی : GWÂTI) : 119
۴-۱۳-۱۸- کاربرد گیاهان دارویی در معالجه بیماری ها: 119
۴-۱۳-۱۸-۱- کنجد: 119
۴-۱۳-۱۸-۲- مومنایی (MUMANÂYI) سلاجیت: 119
۴-۱۳-۱۸-۳- اَمباگ (AMBÂG) شنبلیله: 119
۴-۱۳-۱۸-۴- مَدُح (MADOH) شیرین بیان: 120
۴-۱۳-۱۸-۵- شاه توت: 120
۴-۱۳-۱۸-۶- عسل: 120
۴-۱۳-۱۸-۷- نازبو (NÂZBUE) ریحان: 120
۴-۱۳-۱۸-۸- رَز (RAZ) رازیانه: 121
۴-۱۳-۱۸-۹- دِرمنه: 121
۴-۱۳-۱۸-۱۰- دانیچ (DÂNIČ) تخم سفید (شکم پاره): 121
۴-۱۳-۱۸-۱۱- خار شتر: 121
۴-۱۳-۱۸-۱۲- بَلاوَر BALÂWAR (جعفری) : 121
۴-۱۳-۱۸-۱۳- پورچنک PORČENK (پونه) : 122
۴-۱۳-۱۸-۱۴- اسفناج: 122
۴-۱۳-۱۸-۱۵- بید: 122
۴-۱۳-۱۸-۱۶- کلپوره KALPORE مریم گلی: 122
۴-۱۳-۱۸-۱۷- اِزبوتک EZBOTK اجغون: 122
۴-۱۳-۱۸-۱۸- آویشن: 123
۴-۱۳-۱۸-۱۹- باقلا: 123
۴-۱۳-۱۸-۲۰- گشنیز سبز: 123
۴-۱۴- بخش چهاردهم – پوشاک: 124
۴-۱۴-۱- جَوَک JAWAK : 125
۴-۱۴-۲- پلیوار PALIWÂR : 125
۴-۱۴-۳- سراوانی دوچ SARÂWÂNI DOČ : 125
۴-۱۴-۴- هپتصد آدینکی HAPTSAT ÂDINKI : 125
۴-۱۴-۵- چهار شش ضلعی : 126
۴-۱۴-۶- پرکار PORKÂR : 126
۴-۱۴-۷- کَپّ نال KAPPNÂL : 126
۴-۱۴-۸- بال کبوتر BÂLE KABWTAR : 126
فصل پنجم : نتیجه گیری 127
۵-۱- نتیجه گیری: 128
۵-۲- توصیه : 128
۶- ۱- پیوست ها 130
۶-۱-۱- واژه نامه 130
منابع و مآخذ: 142